ميراث ترامپ در خليج فارس

دونالد ترامپ علاوه بر بحث در مورد بازگشت رهبري جديد آمريكا به شوراي امنيت سازمان ملل و لغو تحريم هاي غيرقانوني و ظالمانه كه مهمترين دغدغه هاي امروز دولت ايران است ، در منطقه غرب آسيا به ويژه در خليج فارس ميراثي برجاي گذاشته است. و اين دور انديشي است.

دو تحول عمده در ماه هاي اخير در دولت ترامپ ، كه وي مستقيماً رياست آن را برعهده دارد و هدف آن تشديد فشار بر ايران در اطراف خليج فارس است ، مذاكرات صلح و ايجاد روابط ديپلماتيك بين رژيم صهيونيستي و برخي كشورهاي عربي بوده است. اجماع و وحدت ميان كشورهاي عربي با رفع محاصره و تحريم هاي قطر.

در آگوست سال 2020 ، امارات و بحرين ، اولين كشورهاي عربي در ربع قرن اخير ، روابط خود را با رژيم صهيونيستي عادي و روابط ديپلماتيك خود را بر اساس توافق نامه هايي با رژيم اشغالگر برقرار كردند. به اصطلاح “توافق ابراهيم” توسط دونالد ترامپ امضا شد و كاخ سفيد با ميانجيگري آن را انجام داد.

در هفته هاي اخير ، ترامپ تحت فشار قرار دادن قطر در محاصره توافقنامه صلح و همچنين عربستان سعودي است كه از زمان بركناري ترامپ از كاخ سفيد ، حمايت خود را از دست داده و اكنون نگران سياست هاي “جو بايدن” رئيس جمهور جديد آمريكا است. در برابر خود ، او سريعتر از ساير متحدان بود تا روابط خود را با دوحه برقرار كند. اين كشور كه به موضوع اعتبار بين المللي و غرور ملي توجه چنداني ندارد ، نظر خود را اعمال كرد و ساير كشورهاي همكاري كننده با آن را در تحريم تحقير كرد و مجبور به تحقق سيزده شرط تعيين شده براي قطر در سال 2017 كرد. آنها بدون مشاهده تغيير در رويكرد قطر ، تصميم گرفتند همه تحريم ها و محدوديت هاي اعمال شده بر قطر را فراموش كرده و لغو كنند. اگرچه هيچ يك از متحدان عربستان سعودي از ترس انزوا جرأت مخالفت با رويكرد غيرمنطقي اين كشور را ندارند ، اما كناره گيري فوري وزير خارجه مصر كه روزگاري مدعي هدايت جهان اسلام بود ، نشان مي دهد كه اين عقب نشيني سياسي چندان مسالمت آميز و ناراضي نيست. .

با اين وجود ، علاوه بر جزئيات اين تحولات ، پيامدهاي دو تحول فوق در منطقه خليج فارس براي ايران در آينده نزديك مهم است. شكي نيست كه هر دو توافق در ماههاي اخير (توافق نامه ابراهيم و صلح) براي مخالفت با ايران و تقويت رويكرد كشورهاي خليج فارس در قبال كشورمان طراحي شده است. به ويژه ، بي توجهي كامل ابراهيم به آرمان مشترك جهان اسلام و البته رويكرد ايران به سيستم امنيتي خليج فارس ، دريچه تنگناي بحراني منطقه توسط دشمن شماره يك ايران را گشود.

عليرغم جدي بودن اين تهديدها ، به نظر مي رسد جمهوري اسلامي ايران چندين روش براي مبارزه با آنها دارد. اول از همه ، مشكل توافق صلح اعراب و اسرائيل فقط ايران نيست. فشارهاي عمومي در جهان اسلام ، تظاهرات مكرر ضد اسرائيلي در كشورهايي كه با اين رژيم صلح كرده اند و ترس از متحدان آمريكا مانند كويت و عربستان نشان مي دهد كه روابط با اسرائيل به رغم سكوت سرد بسياري از رهبران اسلامي به حالت عادي برگشته است. در اين زمينه ، عادي سازي روابط با اسرائيل هنوز ممنوع است و اين از پيوستن كشورهاي بيشتري به روند جلوگيري مي كند. به خصوص به عنوان طراحان اصلي و حاميان مالي اين برنامه ؛ يعني دونالد ترامپ و دامادش جرالد كوشنر از صحنه سياسي آمريكا حذف شدند. اگر بايدن ، رئيس جمهور تازه انتخاب شده ايالات متحده ، بخواهد مانند سلف دموكرات خود رفتار كند ، بيشتر بر آشتي فلسطين و اسرائيل تمركز خواهد كرد و توجه زيادي به زياده خواهي رژيم صهيونيستي نخواهد كرد.

بنابراين جمهوري اسلامي ايران مي تواند از طريق رسانه ها و ديپلماسي فرهنگي به دنبال حمايت جهان اسلام و افكار عمومي مردم منطقه براي قطع روابط بين كشورهاي خود و رژيم صهيونيستي و جلوگيري از عادي سازي روابط شيوخ خليج فارس باشد. اسرائيل و ساير كشورهاي اسلامي.

با اين وجود ، در رابطه با توافق نامه العلا و بازگشت قطر به سلاح هاي كشورهاي عربي ، بايد توجه داشت كه علي رغم اهداف پشت صحنه اين صلح ، منافاتي با سياست منطقه اي ايران ندارد. در سالهاي اخير ، جمهوري اسلامي ايران همواره بر تهاجم منطقه اي و ايجاد مجمع صلح منطقه اي براي اطمينان از صلح محلي و جامع در خليج فارس تأكيد داشته و اكنون مي تواند از كمكهاي خود به قطر در تحريم سه ساله براي دستيابي به اين مهم استفاده كند. كسب امتياز. در شرايط فعلي ، قطر ، كويت و عمان سه كشوري هستند كه با جمهوري اسلامي ايران انعطاف بيشتري دارند و امكان چانه زني براي حل و فصل عمليات نظامي منطقه را دارند. سياست ايران در ماه هاي آينده بايد مشاوره با اين كشورها براي متوقف كردن عادي سازي روابط با اسرائيل در خليج فارس و طراحي يك سيستم امنيتي محلي در اين كريدور استراتژيك باشد.

* استاد دانشگاه